Μυλωνογιάννης

Επώνυμο γνωστής κρητικής οικογένειας, η οποία πρωτοστάτησε στους εθνικούς αγώνες. Σπουδαιότεροι γόνοι της ήταν οι εξής: 1. Σταμάτιος (περ. 1790 – περ. 1870). Καταγόταν από το χωριό Επάνω Κεφαλά της Κρήτης. Πήρε μέρος στις επαναστάσεις του 1821 - 30, του 1841 και του 1856. Το 1866 εξελέγη αντιπρόσωπος της επαρχίας του στη Συνέλευση, η οποία έγινε την 23 Απριλίου του 1866 στην Κυδωνία, με σκοπό την οργάνωση επαναστατικού κινήματος. Στο κίνημα αυτό πρόσφερε καθαρά πολιτικές υπηρεσίες, επειδή δεν μπορούσε να πάρει ενεργά μέρος σ’ αυτό, εξαιτίας της μεγάλης του ηλικίας. 2. Ματθαίος (1828 - 1901). Γιος του προηγούμενου. Πολύ νέος αναγκάστηκε να καταφύγει στην Αθήνα, γιατί τον καταδίωκαν οι τουρκικές αρχές της Κρήτης εξαιτίας του ανυπότακτου χαρακτήρα του. Το 1854 πήγε στη Θεσσαλία και πήρε μέρος στην εκεί επανάσταση επικεφαλής σώματος Κρητικών, αλλά αναγκάστηκε να εγκαταλείψει τον αγώνα, επειδή τραυματίστηκε σοβαρά στη μάχη της Καλαμπάκας τον Μάιο του 1854. Στην επανάσταση του 1858 ήταν οπλαρχηγός και σ’ εκείνη του 1866 στάλθηκε από την επαναστατική συνέλευση της Κυδωνίας στις υπόλοιπες κρητικές επαρχίες με ειδική εντολή. Μετά την περιοδεία του γύρισε στον Αποκόρωνο και εξελέγη ένας από τους αρχηγούς της επαρχίας αυτής. Σ’ όλη τη διάρκεια του αγώνα (1866 - 1869) διακρίθηκε για την ανδρεία του και αγωνίστηκε σ’ όλες τις μάχες. Όταν τελείωσε η επανάσταση, εγκαταστάθηκε στην Αθήνα έως το 1878, οπότε ξαναγύρισε στη Κρήτη για να πάρει μέρος στην επανάσταση του 1878. Ως αρχηγός της επαρχίας του, διακρίθηκε στη μάχη του Τσιβαρά, κατά την οποία καταδίωξε τα πολυάριθμα τουρκικά στρατεύματα μέχρι την παραλία, κάτω από τις επευφημίες των αντρών του αγγλικού στόλου, ο οποίος είχε αγκυροβολήσει στο λιμάνι της Σούδας. Στην περίοδο της αυτονομίας της Κρήτης, εξελέγη βουλευτής αρκετές φορές (1878 - 1889). Στην επανάσταση του 1896 - 1897 ήταν γενικός αρχηγός του Αποκορώνου. Για τη μεγάλη του προσφορά στην πατρίδα, η ελληνική κυβέρνηση τον τίμησε με το σταυρό του Σωτήρα. Πέθανε στη Χαλέπα και τον έθαψαν με τιμές στρατηγού. 3. Γεώργιος (1867 - 1933). Γιος του προηγούμενου. Όταν τελείωσε τις γυμνασιακές του σπουδές πήγε στην Αθήνα και σπούδασε ιατρική με υποτροφία του βασιλιά Γεωργίου. Αφού τελείωσε το πανεπιστήμιο, γύρισε στην Κρήτη και πήρε μέρος στην επανάσταση του 1895 - 1897 ως μέλος της μεταπολιτευτικής επιτροπής του Μανούσου Κούντουρου και ως οπλαρχηγός της επαρχίας Αποκορώνου. Μετά τον τερματισμό των επιχειρήσεων εξελέγη μέλος της Εκτελεστικής Επιτροπής, η οποία είχε αναλάβει τη διοίκηση του νησιού έως την κάθοδο του πρίγκιπα Γεωργίου στα Χανιά, οπότε διορίστηκε νομάρχης του Λασιθιού, έπειτα σύμβουλος των Εσωτερικών (υπουργός) και, τέλος, πάλι νομάρχης των Χανίων. Για να ματαιώσει την ανάκληση του πρίγκιπα Γεωργίου (1906), ο Μ. μαζί με τον Λιωνάκη, τον Δασκαλογιάννη, τον Κούντουρο κ.ά. διοργάνωσε ένοπλο κίνημα. Το 1910 διετέλεσε μέλος της τοπικής κυβέρνησης του Ελ. Βενιζέλου και το 1912, επικεφαλής επίλεκτου σώματος Κρητικών, πήρε μέρος στις πολεμικές επιχειρήσεις της Ηπείρου. Στον πόλεμο αυτόν κλονίστηκε σοβαρά η υγεία του και από τότε δεν αναμείχτηκε σε πολεμικές επιχειρήσεις. Η ελληνική κυβέρνηση τον τίμησε για την προσφορά του στην πατρίδα με τον σταυρό του Σωτήρα. 4. Αλέξανδρος (1884 - ;). Γιος του Ματθαίου και αδελφός του προηγούμενου. Σπούδασε νομικά και αναγορεύτηκε διδάκτορας της Νομικής. Διατέλεσε μέλος της επιτροπής στρατιωτικής δικαιοσύνης. Πήρε επίσης μέρος στους Βαλκανικούς πολέμους (1912 -1913) και στη Μικρασιατική εκστρατεία (1917 -1922). Παραιτήθηκε από τον στρατό το 1928 με τον βαθμό του αντισυνταγματάρχη για να ασχοληθεί με την πολιτική και εξελέγη βουλευτής στα Χανιά το 1928.